Bab 5 : Memorandum Persatuan
5.1 Apakah yang dimaksudkan dengan memorandum persatuan?
Memorandum persatuan ialah perlembagaan/ piagam sesebuah
syarikat. Kadang kala ia juga disebut sebagai tatawujud syarikat. Memorandum
ini ialah suatu dokumen yang wajib di daftarkan dengan Pendaftar Syarikat
(ROC). Ini adalah keperluan di bawah peruntukan Sek 16 (5) Akta Syarikat
Jika ada apa2 percanggahan antara peruntukan di dalam
memorandum dengan peruntukan artikel persatuan, maka peruntukan di dalam
memorandum persatuan lah yang akan diutamakan.
5.2 Ciri-ciri memorandum persatuan
Ø Ianya
perlu dicetak
Ø Dibahagi
mengikut perenggan
Ø Bertarikh
Ø Mempunyai
sekurang2nya dua penandatangan (Sek 14 (1) Akta Syarikat)
Perkara2 yang perlu dinyatakan di dalam memorandum mengikut Sek
18 (1) Akta Syarikat ialah : -
Nama syarikat
Objek-objek syarikat
Bagi syarikat yang dihadkan oleh syer, nyatakan
jumlah syer modal (jika ada)
Bagi syarikat berhad menurut syer, nyatakan
tanggungan ahli2 adalah terhad
Bagi syarikat berhad menurut gerenti, nyatakan
tanggungan ahli2 terhad mengikut gerenti yang diberikan
Nyatakan nama, alamat dan pekerjaan
penandatangan2 memorandum
Nyatakan bahawa penandatangan2 memorandum adalah
berniat menubuhkan syarikat mengikut peruntukan memorandum tersebut
Sek 18 (1) (a) – (b) adalah merupakan peruntukan minima yang
diperlukan di dalam sesuatu memorandum itu. Sesebuah syarikat boleh membuat
peruntukan tambahan kepada peruntukan minima ini. Misalnya, syarikat boleh
menambahkan suatu peruntukan yang mengehadkan jumlah ahli maksima di dalam
syarikat tersebut. Kebaikan peruntukan tambahan ini ialah memorandum persatuan
tidak boleh dipinda sesuka hati kecuali pindaan itu mengikut peruntukan di
dalam Akta Syarikat. Jika tidak ada peruntukan di dalam Akta Syarikat yang membenarkan
sesuatu fasal di dalam memorandum itu dipinda, maka fasal tersebut tidak boleh
dipinda.
5.3 Doktrin Ultra Vires
Antara perkara yang perlu di nyatakan di dalam memorandum
ialah tujuan / objek sesebuah syarikat itu itubuhkan. Jika sebuah syarikat
membuat suatu tindakan/ menjalankan suatu urusan yang tidak dikuatkuasakan /
tidak berkaitan dengan tujuan/ objek yang dinyatakan di dalam fasal memorandum,
maka ianya adalah dikatakan telah bertindak secara ultra vires. Tindakan /
urusan sedemikian boleh dikaji di dalam dua kedudukan iaitu di bawah Common Law
dan di bawah Akta Syarikat 1965.
Mengikut Common Law
i.
Suatu urusan/ tindakan syarikat yang ultra vires adalah
tidak sah
Kes Ashbury Railway
Carriage & Iron Co Ltd lwn Riche (1875) LR 7 HL 653, syarikat telah
ditubuhkan dengan tujuan membuat, menjual, meminjam atau menyewa gerabak kereta
api. Syarikat juga boleh bertindak sebagai juru mekanik dan kontraktur. Walau
bagaimanapun, pengarah2 syarikat telah membuat suatu perjanjian untuk membiayai
pembinaan suatu landasan keretapi di Belgium. Perjanjian tersebut
kemudiannya telah disahkan di dalam mesyuarat agung syarikat oleh semua ahli.
Mahkamah tetap memutuskan bahawa perjanjian itu adalah ultra vires dan tidak
sah. Syarikat juga tidak boleh mengesahkan perjanjian tersebut di dalam
mesyuarat agungnya.
ii.
Syarikat tidak boleh didakwa berasaskan suatu kontrak
ultra vires
Kes Re Jon Beauforte
adalah berkenaan dengan sebuah syarikat di mana objek syarikat ialah
menjalankan perniagaan kain baju, membuat baju dan urusan2 yang lain yang hampir
sama. Syarikat telah memulakan perniagaan membuat “veneered panel’s” iaitu sejenis plywood. Mereke telah membina
sebuah kilang untuk perniagaan baru ini dan telah menempah arang batu untuk
kilang tersebut. Seorang pembekal arang batu telah membekalkan arang batu
secara kredit. Syarikat kemudiannya mengalami kegagalan dan terpaksa
dibubarkan. Likuidator telah menolak hutang terhadap pembekal arang tersebut.
Mahkamah memutuskan bahwa pembekal arang itu tidak dapat menuntut hutangnya
kerana dia telah mendapat notis yang mencukupi bahawa arang batu itu akan
digunakan untuk tujuan ultra vires. Ini adalah kerana surat dari syarikat menempah arang batu itu
telah tercatat dengan perkataan “ pengeluar veneered panel’s”
iii.
syarikat tidak boleh mendakwa pihak lain daripada suatu
kontrak ultra vires
iv.
orang luar yang bertindak secara suci hati juga tidak
boleh bergantung kepada alasan bahwa dia tidak mendapat notis tantang ketiadaan
kuasa syarikat. Undang2 mengambil pendirian bahawa oleh kerana memorandum
adalah berdaftar dengan Pendaftar Syarikat dan dibuka untuk pemeriksaan maka
orang luar adalah mempunyai motis konstruktif tentang ini kandungannya.
Apakah kedudukannya jika syarikat melakukan tindakan yang di
dalam kuasa syarikat tetapi kuasa itudigunakan untuk tujuan yang tidak sah? Kes
Re Introduction Ltd. (1970) Ch 199 (Court Of Appeal, England), di dalam kes ini syarikat
telah memulakan perniagaan menyediakan perkhidmatan pelancongan untuk “
Festival of Britain” pada tahun 1951. pada tahun 1960 syarikat telah menukarkan
perniagaannya kepada perniagaan ‘ pgi breeding’. Memorandum persatuan ada
memperuntukan satu fasal yang memberi kuasa kepada syarikat untuk meminjam/
mendapatkan wang dengan apa cara yang dianggap patut oleh syarikat. Syarikat
kemudiannya telah meminjam wang dengan cara cagaran dari sebuah bank yang
mempunyai 1 salinan memorandum syarikat tersebit. Bank kemudiannya ingin
menguatkuasakan pinjaman tersebut. Mahkamah memutuskan bahawa pinjaman tersebut
adalah ultra vires. Walaupun fasal peminjaman itu memberi kuasa kepada syarikat
untuk meminjam wang tetapi kuasaitu mestilah digunakan untuk maksud/ tujuan
yang sah. Keputusan kes ini dikatakan sebagai “ the wide view” (pandangan luas)
Namun begitu keputusan dari kes ini telah diikuti id dalam
kes yang kemudiannya iaitu kes Rolled
Steel Products (Holding) Ltd lwn BritishSteel Corp (1984) BCLC 466 (Court of Apeeal, England). Keputusan dari kes ini di
anggap sebagai “ narrow view”. Untuk maklumat yang lebih, sila baca kes berkenaan.
Doktrin ultra vires di dalam Akta Syarikat 1965
Sek2 yang berkaitan dengan doktrin ultra vires di dalam Akta
Syarikat ialah Sek 20 (1), 20 (2) (a), (b), (c) dan 20 (3). Sek 20 (1)
memperuntukan ‘ tiada tindakan yang
didakwakan sebagai tindakan syarikat…..boleh menjadi tak sah hanya dengan sebab
fakta yang syarikat itu tidak mempunyai keupayaan atau kuasa membuat tindakan
itu…..’. Ini bermakna, jika syarikat melakukan sesuatu tindakan di luar
kuasa syarikat (bertindak secara ultra vires), tindakan itu adalah sah. Sek ini
seolah2 mengenepikan doktrin ultra vires di bawah Common Law. Walau
bagaimanapun, Sek kecil (2) menyentuh tiga keadaan dimana doktrin ultra vires
itu masih terpakai di Malaysia.
1. Sek
20 (2) (a) – seorang ahli syarikat atau di mana syarikat telah mengeluarkan
debenture yang didapati dengan suatu cagaran terapung, maka pemegang mana2
debentur tersebut/ pemegang amanah kepada pemegang2 debentur yang disebut tadi
bolehlah mendakwa syarikat untuk menyekatnya dari mengambil sebarang tindakan
yang di luar kuasa syarikat. Orang2 yang disebut di atas bolehlah memohon untuk
mendapat tegahan/ injuksi bagi memberhentikan suatu tindakan ultra vires itu.
Perlulah diingatkan Sek ini hanya boleh digunakan untuk tegahan yang dibuat
terhadap tindakan ultra vires yang hampir dijalankan. Ini dapat dilihat di
dalam kes Hawkesbury Development Co Ltd
lwn Landmark Finance Pty Ltd (1969) 2 NSWR 786. di dalam kes ini H memegang
kesemua saham dalam LF. LF telah mengeluarkan dua debenture kepada United
Dominion Corp (UDC). H memohon supaya mahkamah mengistiharkan pengeluaran
kedua2 debentur tersebut sebagai tak sah kerana ianya adalah ultra vires objek
syarikat. H juga memohon supaya mahkamah mengeluarkan tegahan terhadap UDC
daripada menguatkuasakan debentur2 tersebut. Persoalannya, bolehkah H memohon
mahkamah mengeluarkan tegahan terhadap UDC? Mahkamah memutuskan, walaupun
tindakan tersebut adalah ultra vires, H tetap tidak boleh memohon mahkamah
mengeluarkan tegahan terhadap UDC. UDC adalah pihak yang ketiga sementara Sek
20 (2) (a) hanya boleh digunakan ahli untuk mendakwa syarikat sahaja.
2. Sek
20 (2) (b) memperuntukan, “…….mana 2
tindakan oleh syarikat/ mana2 ahli syarikat itu terhadap pegawai2 syarikat masa
kini dan yang lepas.” Ini bermakna syarikat/ ahli2 syarikat boleh mendakwa
mana2 bekas pegawai/ pegawai syarikat masa kini yang telah melakukan tindakan
ultra vires. Tindakan ultra vires ini mestilah yang telah selesai/terlaksana.
Ini berbeza dengan Sek 20 (2) (a).
3. Sek
20 (2) (c) memperuntukan bahawa menteri boleh membuat petisyen kepada mahkamah
untuk menggulung syarikat yang telah melakukan tindakan ultra vires
5.4 Pemindaan objek syarikat
Akta Syarikat 1965 telah memperuntukan dengan tepatnya
berkenaan dengan pemberian kuasa dan peraturan untuk pemindaan : -
i.
fasal nama – Sek 23 Akta Syarikat 1965
ii.
fasal modal – Sek 62 dan 64 Akta Syarikat 1965
iii.
fasal objek – Sek 28 Akta Syarikat 1965
Sek 21 telah memperuntukan bahawa “ memorandum sesebuah syarikat boleh dipinda kesetakat dan dengan cara
yang diperuntukan oleh Akta ini tetapi tidak selainnya”. Nampaknya, oleh
kerana peruntukan ini fasal2 lain selain dari pada fasal nama, objek. Dan
modal, jika didapati di dalam memorandum tidaklah boleh dipinda.