P3202_Perakaunan Kos_UNIT 12

12.0 PENGENALAN

Setelah anda memahami definisi dan ciri penting pengkosan proses, sekarang kita pelajari bagaimana akaun proses disediakan.

Dalam pengkosan, unit pengumpulan kos adalah jabatan atau bahagian. Dengan itu setiap jabatan menjadi pusat kos atau pusat keuntungan.

12.1 TATACARA MEREKODKAN UNSUR-UNSUR KOS : PENGKOSAN PROSES TANPA KERJA DALAM PROSES

Satu akaun proses akan dibuka untuk setiap proses. Mari kita rujuk dan teliti Rajah 12.1 di bawah.

Akaun proses A Akaun proses B

Bahan mentah XX output ke input dari proses A XXX output ke

Buruh langsung XX proses B XXX bahan mentah X proses C XXXX

Overhed XX buruh langsung XX.

Overhed X

XXX XXX

XXXX XXXX

Akaun Barang siap Akaun proses C

Dari proses C XXXX kos barang

Dijual XXXX input dari proses B XXX output ke

bahan mentah X barang siap XXXX

buruh langsung XX

Overhed X

XXXX XXXX

XXXX XXXX

Rajah 12.1: Aliran Kos Sistem Pengkosan Proses

Bahan mentah dimasukkan ke dalam proses A, output di proses A akan menjadi input dalam proses B dan output di Proses B akan menjadi input bagi proses C.

Akhirnya output proses C akan menjadi barang siap. Kos barang siap adalah penjumlahan kos bahan mentah, buruh dan overhed dari Proses A, B dan C.

K

aedah penyediaan akaun proses banyak bergantung kepada situasi yang wujud pada masa pemprosesan sedang berlaku, antaranya:-

i. Pengkosan Proses Tanpa Kewujudan Kerugian Proses.

ii. Pengkosan Proses Dengan Kewujudan Kerugian Atau Keuntungan Proses (Normal Atau Abnormal)

iii. Pengkosan Proses Dengan Kewujudan Kerja Dalam Proses Pada Pelbagai Peringkat Penyiapan.

Situasi i dan ii akan dibincangkan dalam unit ini tetapi situasi iii akan dibincangkan dalam Unit 13.

12.1.1 Pengkosan Proses Tanpa Kewujudan Kerugian Proses

Penyediaan akaun proses agak mudah jika tiada kerugian atau keuntungan proses semasa operasi pemprosesan keluaran. Semua kos bahan,

buruh, belanja langsung dan overhed pengeluaran akan didebitkan ke dalam Akaun Proses. Jumlah output yang terhasil akan dipindahkan ke Akaun

Proses berikutnya sebagai bahan mentah

P

elajar sekelian, perlu diingat, pengkosan proses melibatkan banyak jabatan memproses dengan proses pengeluaran yang berterusan.

Dalam pengkosan ini, semua kos pengeluaran dikumpul untuk sesuatu tempoh, sama ada secara mingguan atau bulanan bagi setiap

jabatan memproses. Dokumen untuk mengumpul dan merekod maklumat-maklumat kos seperti borang permintaan bahan untuk

kos bahan langsung dan tidak langsung, tiket masa untuk kos buruh langsung dan tidak langsung, invois, baucar dan jadual pelunasan

untuk kos-kos overhed perkilangan yang lain masih digunakan seperti dalam pengkosan kerja. Proses pengumpulan kos dari

satu jabatan memproses ke satu jabatan memproses yang berikutnya dapat digambarkan seperti dalam Rajah 12.2.

Jabatan 2 Jabatan 3 Barang siap

Tambah RM0.30 seunit Kos dipindah masuk RM0.50 seunit

Dipindah masuk RM1.00

Tambah RM0.20 seunit Kos dipindah masuk RM0.80 seunit

Jabatan 1

Rajah 12.2: Pengumpulan Kos Dalam Pengkosan Proses

Rajah 12.2 menggambarkan bagaimana sesuatu produk dikeluarkan oleh jabatan-jabatan memproses.

Output daripada satu jabatan menjadi

input kepada jabatan yang berikutnya. Andaikan pengeluaran produk Q memerlukan proses dalam

tiga jabatan, 1,2 dan 3. Jabatan 1 telah

memulakan kos sebanyak RM0.50 seunit ke dalam proses dan apabila siap dipindahkan ke Jabatan 2

dengan kos tambahannya ialah

RM0.30 seunit. Jadi, kos seunit di Jabatan 2 yang dipindah keluar ke Jabatan 3 menjadi RM0.80

seunit. Di Jabatan 3, kos tambahan RM0.20 seunit

diperlukan lagi. Akhirnya, produk Q menjadi produk siap sepenuhnya dan akan dipindah

keluar ke stok barang siap dengan membawa

jumlah kos seunit RM1.00. Pengiraan kos seunit produk ialah seperti berikut:-

Kos seunit barang siap =

Contoh 12 – 1

Berikut adalah catatan jernal bagi Perniagaan Pemprosesan makanan.

1. Dt. Kerja dalam proses - memasak RM14

Kt. Bahan mentah RM14

( merekod kos bahan mentah yang digunakan)

2. Dt. Kerja dalam proses – memasak RM4

Kt. Upah terakru RM4

( merekod kos buruh langsung)

3. Dt. Kerja dalam proses – memasak RM8

Kt. Overhed pengeluaran RM8

(merekod overhed pengeluaran yang diserap)

4. Dt. Kerja dalam proses – membeku RM24

Kt. Kerja dalam proses – memasak RM24

(merekod kos-kos unit siap dipindah dari jabatan memasak ke jabatan membeku)

5. Dt. Kerja dalam proses – membeku RM3

Kt. Upah terakru RM1

Kt. Overhed pengeluaran RM2

( merekod upah dan overhed pengeluaran di jabatan membeku)

6. Dt. Barang siap RM26

Kt. Kerja dalam proses – membeku RM26

(merekod pemindahan kos ke barang siap)

Sediakan Akaun Proses Memasak dan Membeku.

Jawapan 12-1

Akaun Proses - Memasak

	RM		RM
Bahan mentah	14	Output ke Jabatan Membeku	24
Buruh langsung	4	Baki h/b	2
Overhed pengeluaran	8
	26		26

Akaun Proses - Mebeku

	RM		RM
Dari Jabatan Memasak	24	Output ke Jabatan Membeku	26
Buruh langsung	1	Baki h/b	1
Overhed pengeluaran	2
	27		27

Contoh 12-2

Sebuah keluaran berjenama Tuah diperbuat melalui dua proses 1 dan 2. Sepanjang

 

bulan Januari 2001, maklumat berikut telah diperolehi.

	Proses 1	Proses 2
Output	500 kilogram	1000 kilogram
Bahan mentah	500 kilogram	500 kilogram
Bahan mentah	RM2000	RM3000
Buruh langsung	RM3000	RM4000
Belanja langsung	RM1000	RM2000

Overhed diserapkan kepada proses berdasarkan kadar peratusan kos buruh

 

langsung sebanyak 100%.

Sediakan Akaun Proses 1 dan 2.

Jawapan 12-2

Akaun Proses 1

	Kuantiti	Kos/unit	Jumlah(RM)		Kuantiti	Kos/unit	Jumlah(RM)
bahan	500	4	2000	Output dipindah
buruh			3000	Ke proses 2	500	*18	9000
Belanja langsung			1000
overhed			3000
	500		9000		500		9000

* kos/ unit = RM9000/500 = RM18

Akaun Proses 2

	Kuantiti	Kos/unit	Jumlah(RM)		Kuantiti	Kos/unit	Jumlah(RM)
Dari proses 1	500	18	9000	Barang siap	1000	*22	22000
bahan	500	6	3000
buruh			4000
Belanja langsung			2000
overhed			4000
	1000		22000		1000		22000

* Kos /unit = RM22000/1000 = RM22

UJI KEFAHAMAN ANDA SEBELUM ANDA MENERUSKAN INPUT SELANJUTNYA.

SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN BERIKUT.

Soalan 12a- 1

Sediakan Akaun Proses dengan menggunakan data berikut:

JENIS JUMLAH PROSES

(RM) 1 2 3

Bahan mentah 4,400 3,600 600 200

Buruh langsung 800 200 400 200

Belanja langsung 1000 600 - 400

Overhed pengeluaran diserap berdasarkan 200% atas kos buruh langsung. Tiada kerja dalam proses awal dan akhir.

Soalan 12a – 2

Maklumat berikut adalah berkaitan dengan keluaran Exe.

Elemen kos	Jumlah (RM)	Proses
1	2	3	4
Bahan	2600	1500	400	-	700
Buruh	2650	250	300	900	1200
Belanja langsung	800	100	-	200	500
overhed	7950

Overhed pengeluaran diserap berasaskan 300% atas upah buruh langsung. Tiada stok awal dan akhir.

Sediakan Akaun Proses 1, 2 dan 3.

Perhatian!

Anda hanya boleh berpindah ke input selanjutnya

Jika anda dapat menjawab kesemua soalan dalam aktiviti 12A

Jawapan 12a – 1

Akaun Proses 1

	Amaun		Amaun
Bahan mentah	3600	Output ke Proses 2	4800
Buruh langsung	200
overhed	400
Belanja langsung	600
	4800		4800
Akaun Proses 2
Terima dari Proses 1	4800	Output ke proses 3	6600
Bahan mentah	600
buruh	400
overhed	800
	6600		6600

Akaun Proses 3

	Jumlah		Jumlah
Terima dari proses 2	6600	Output dipindah ke barang siap	7800
Bahan mentah	200
Buruh langsung	200
Belanja langsung	400
overhed	400
	7800		7800

Jawapan 12a- 2

Akaun Proses 1

	Amaun		Amaun
Bahan mentah	1500	Output ke Proses 2	2600
Buruh langsung	250
overhed	750
Belanja langsung	100
	2600		2600
Akaun Proses 2
Terima dari Proses 1	2600	Output ke proses 3	4200
Bahan mentah	400
buruh	300
overhed	900
	4200		4200
Akaun Proses 3
Terima dari Proses 2	4200	Output dipindah ke Proses 4	8000
Buruh langsung	900
Belanja langsung	200
overhed	2700
	8000		8000

Akaun Proses 4

	Amaun		Amaun
Terima dari Proses 3	8000	Barang siap	14000
Bahan mentah	7000
Buruh langsung	1200
Belanja langsung	500
Overhed	3600
	14000		14000

12.1.2 Pengkosan Proses Dengan Kewujudan Kerugian Atau Keuntungan Proses.

Mari kita fahami betul-betul . Secara teorinya, apabila 100% bahan mentah dimasukkan

untuk diproses, ia akan menjadi 100% barang siap apabila dikeluarkan.

Lazimnya, tidak semua bahan mentah yang diproses akan menjadi 100% barang siap.

Di dalam industri-industri yang memproses keluaran secara besar-besaran , sedikit kerosakan,

pembaziran dan lesapan mungkin berlaku.

Situasi ini dikenali sebagai kerugian proses yang disebabkan oleh:-

É Penyejatan, pengurangan, debu

É Peristiwa luar jangka, pecah, rosak

É Persampelan bahan untuk ujikaji dan pemeriksaan

Kerugian proses termasuk skrap dan sisaan boleh dibahagikan kepada:-

1. Kerugian Normal

2. Kerugian Abnormal

Kos seunit dikira seperti berikut;

12.1.2.1 Apakah Yang Dimaksudkan Dengan Kerugian Normal ?

S

uatu kerugian yang tidak boleh dielakkan dan wujud kerana sifat bahan dan proses. Ia adalah kerugian yang

diramalkan tetap akan berlaku untuk satu-satu proses pengeluaran . Penetapan kerugian ini adalah berdasarkan

pengalaman yang lepas. Ianya mungkin dalam bentuk skrap atau sisaan yang boleh dijual dengan harga yang

murah atau tidak boleh dijual. Ia seringkali disebabkan oleh faktor-faktor:

Ø Penyejatan cecair

Ø Pecah

Ø Produk kurang bermutu

Ø Penolakan semasa pemeriksaan

Ø Kerugian semulajadi dalam pembuatan secara besar-besaran

Ø Perubahan bahan kimia dan sebagainya.

Di dalam penentuan kos proses, kos untuk kerugian normal dikira sebagai sebahagian dari kos pengeluaran

dan diserap sebagai kos untuk unit-unit yang baik.

Contoh 12- 3

Jumlah kos pemprosesan 2000 barang ialah RM20,000. Jika kerugian proses ialah 20%.

i. Berapakah keluaran yang baik ?

ii. Kirakan kos seunit untuk 2000 barangan

iii. Kirakan kos seunit untuk keluaran yang baik.

iv. Sediakan Akaun Proses.

Jawapan 12 – 3

i. input 2000 ii. Kos/unit = RM20000/2000

– kerugian proses 20% 400 = RM10.00

keluaran baik 1600

iii. kos/ unit = RM20000/1600 = RM12.50

iv. Akaun Proses

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah		kuantiti	Kos/unit	Jumlah
input	2000	10	20000	Kerugian normal	400	-	-
				output	1600	12.50	20000
	2000		20000		2000		20000

Contoh 12 – 4

Kilang pemprosesan makanan mempunyai kerugian normal 5% yang mana boleh dijual sebagai bahan makanan

binatang pada harga RM5 setan. Berikut adalah maklumat yang berkaitan:-

Bahan mentah 160 tan pada harga RM23/tan

Buruh dan overhed ialah RM2896

Kirakan kos per tan dan sediakan Akaun Proses dan Akaun Kerugian normal.

Jawapan 12 – 4

Tan RM

Bahan mentah 160 3680.00

Buruh dan overhed 2896.00

160 6576.00

(-) kerugian normal 8 40.00 (hasil)

keluaran baik 152 6536.00

kos/tan = 6536/152 = RM43.00

Akaun Proses

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)		kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)
Bahan mentah	160	23	3680	Kerugian normal	8	5	40
Buruh + overhed			2896	output	152	43	6536
	160		6576		160		6576
Akaun Kerugian normal
A.proses	8	5	40	tunai	8	5	40

12.1.2.2 Apakah Yang Dimaksudkan Dengan Kerugian Abnormal ?

K

erugian abnormal merupakan kerosakan yang berlaku disebabkan oleh kurang kecekapan dan tidak seharusanya berlaku jika kerja

mengeluarkan barang-barang dijalankan dengan cekap.

Ia juga mungkin wujud disebabkan oleh keadaan luarbiasa seperti penggunaan bahan bermutu rendah, kecuaian, kesilapan

, kemalangan dan sebagainya. Ianya merupakan kerugian yang melebihi kerugian normal.

Kos untuk kerugian abnormal diasingkan ke dalam Akaun Kerugian Abnormal dan dipindahkan ke Akaun Untung Rugi

pada akhir tempoh perakaunan sebagai kerugian tempoh berkenaan.

Kerugian Abnormal = Kerugian sebenar > kerugian normal

Contoh 12 – 5

Syarikat Haqeem mengeluarkan sejenis keluaran X. Pengeluaran X akan melalui dua proses yang berlainan.

Berikut adalah maklumat yang berkaitan dengan Proses 1.

Bahan A 6000kg @ RM0.50 sekg

Bahan B 4000kg @ RM1.00 sekg

Buruh langsung 430 jam @ RM2.00 sejam

Kerugian biasa 5% daripada input

Nilai skrap RM0.16 sekg

Keluaran sebenar 9200 kg

Syarikat tidak mempunyai kerja dalam proses awal dan akhir. Overhed pengeluaran berjumlah RM3200 telah dilibatkan dan diserap

berasaskan jam buruh langsung. Jumlah jam buruh lansung untuk pengeluaran X ialah 800 jam.

Sediakan Akaun Proses 1 , Akaun Kerugian normal dan Akaun Kerugian abnormal.

Jawapan 12 – 5

jumlah input = 4000 + 6000 = 10000

kerugian normal 5% = 500

output normal = 9500

output sebenar = 9200

kerugian abnormal = 300

Akaun proses 1

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)		kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)
Bahan A	6000	0.50	3000	Kerugian normal	500	0.16	80
Bahan B	4000	1.00	4000	Kerugian abnormal	300	**1.00	300
buruh	430 jam	2.00	860	output	9200	**1.00	9200
overhed			*1720
	10000		9580		10000		9580

. Akaun kerugian normal
Proses 1	500	0.16	80	tunai	500	0.16	80
Akaun Kerugian abnormal
Proses 1	300	1.00	300	tunai	300	0.16	48
				A. utg/rugi			252
	300		300		300		300

*overhed = [430/800] RM3200 = RM1720 ** kos/unit = ( 9580-80)/9500 = RM1.00

Contoh 12 – 6

Syarikat Haqkiem mengeluarkan sejenis keluaran X. Pengeluaran X akan melalui dua proses yang berlainan.

Output dari proses 1 (contoh 12 – 5) akan menjadi input Proses 2, manakala output proses 2 akan menjadi barang siap. Berikut adalah maklumat yang berkaitan dengan Proses 2.

Terima dari proses 1 9200 kg @ RM1.00 sekg

Bahan C 6600kg @ RM0.50 sekg

Bahan D 4200kg @ RM0.75 sekg

Buruh langsung 370 jam @ RM2.00 sejam

Bahab tak langsung RM300

Kerugian biasa 5% daripada input

Nilai skrap RM0.25 sekg

Keluaran sebenar 18000 kg

Syarikat tidak mempunyai kerja dalam proses awal dan akhir. Overhed pengeluaran berjumlah RM3200

telah dilibatkan dan diserap berasaskan jam buruh langsung. Jumlah jam buruh lansung untuk pengeluaran X ialah 800 jam.

Sediakan Akaun Proses 2 , Akaun Kerugian normal dan Akaun Kerugian Abnormal.

Jawapan 12 – 6

jumlah input = 4200 + 6600 + 9200 = 20000

kerugian normal 5% = 1000

output normal = 19000

output sebenar = 18000

kerugian abnormal = 1000

Akaun proses 2

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)		kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)
Dari Proses 1	9200	1.00	9200
Bahan C	6600	0.50	3300	Kerugian normal	1000	0.25	250
Bahan D	4200	0.75	3150	Kerugian abnormal	1000	**0.94	940
buruh	370 jam	2.00	740	Barang siap	18000	**0.94	16980
Belanja t. langsung			300
overhed			*1480
	20000		18170		20000		18170
. Akaun kerugian normal
Proses 1	1000	0.25	250	tunai	1000	0.25	250
Akaun Kerugian abnormal
Proses 1	1000	0.94	940	tunai	1000	0.25	250
				A. utg/rugi			690

*overhed = [370/800] RM3200 = RM1480 ** kos/unit = ( 18170 -250)/ 19000 = RM0.94

12.1.2.3 Bilakah Keuntungan Abnormal Berlaku ?

Jika kerugian sebenar di dalam proses kurang daripada kerugian normal, maka keuntungan abnormal telah diperolehi

. Keuntungan yang direkod menunjukkan prsetasi yang lebih baik bagi sesebuah syarikat.

Keuntungan abnormal ini didebitkan kepada Akaun Proses dan dikreditkan ke Akaun Keuntungan Abnormal.

Keuntungan abnormal = Kerugian sebenar < Kerugian normal

Contoh 12 - 7

Maklumat berikut berkaitan dengan Proses H dan Proses S bagi tempoh sehingga 30 November 2000.

PROSES H	PROSES S
Bahan mentah P	10,000kg @ RM3 sekg	Bahan tambahan Q akan dicampurkan dengan bahan diterima dari Proses H	2500kg @ RM1.40 sekg
Buruh dan overhed	RM15,000	Buruh dan overhed	RM19,450
Kerugian normal	10% daripada input	Kerugian normal	15% daripada input
Output dipindah ke proses H	8,500 kg	Output menjadi barang siap	9,500kg
Tiada kerja dalam proses	Tiada kerja dalam proses
Skarp tidak dapat dijual	Skrap tidak dapat dijual

Dikehendaki : Sediakan Akaun Proses H dan S serta Akaun Kerugian /keuntungan Abnoarmal.

Jawapan 12 – 7

PROSES H PROSES S

Kos seunit = kos pengeluaran – nilai skrap Kos seunit = 65450 - 9350

----------------------------------- = RM7

output normal

= 45000/9000 = RM5 output normal = 11000 x 85% = 9350

output normal = 10,000 x 90% = 9000

Akaun Proses H

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)		kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)
Bahan mentah	10000	3	30000	Kerugian normal	1000	-	-
Buruh & overhed			15000	Kerugian abnormal	*500	5	2500
				Pindah ke Proses S	8500	5	42500
	10000		45000		10000		45000
Akaun Proses S
Dari Proses H	8500	5	42500	Kerugian normal	1650	-	-
Bahan mentah	2500	1.40	3500	Barang siap	9500	7	66500
Buruh & Overhed			19450
Keuntungan abnormal	**150	7	1050
	11150		66500		11150		66500

Akaun Kerugian/ Keuntungan Abnormal
Proses H	500	5	2500	Proses S	150	7	1050
				A.untung rugi			1450
	500		2500		150		2500

kerugian abnormal = output sebenar – output normal

= 8500 –9000 = 500

** keuntungan abnormal = 9500 – 9350 = 150

1. Kos purata seunit ialah jumlah kos pengeluaran dibahagikan dengan kuantiti yang dikeluarkan.

2. Di dalam industri pemprosesan , kerugian proses merupakan satu perkara biasa. Terdapat kerugian yang tidak dapat

dielakkan (digelar kerugian normal) dan yang boleh dielakkan (digelar abnormal). Kerugian normal ditanggung

oleh keluaran baik. Ini meningkatkan kos purata seunit. Kerugian abnormal ialah kerugian yang melebihi kerugian normal..

3. Kadangkala kerugian yang dialami kurang daripada kerugian sebenar. Ini akan menghasilkan keuntungan abnormal.

UJI KEFAHAMAN ANDA SEBELUM ANDA MENERUSKAN INPUT SELANJUTNYA.

SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN BERIKUT.

Soalan 12b- 1

Kerugian Proses terdiri daripada:-

1.__________________________________________

2.__________________________________________

Soalan 12b – 2

Sila padan suaikan dengan tepat pernyataan-pernyataan di bawah.

Soalan 12b – 3

Qualityagro ialah sebuah syarikat yang mengeluarkan baja pertanian dan menggunakan beberapa bahan kimis tertentu.

Output dari proses A akan dipindahkan ke proses B dan seterusnya sebagai barang siap .

Kerugian normal Proses A ialah 25% daripada input dan bagi proses B pula ialah 10% daripada input bahan. Semua

skrap dapat dijual pada harga RM0.15 sekg.

Kos yang diperuntukkan bagi pemprosesan di atas ialah:-

Proses A bahan x 40000kg @ RM0.20 sekg

Buruh RM258

Overhed RM742

Proses B bahan y 10000kg @ RM0.50 sekg

Buruh RM128

Overhed RM540

Output daripada Proses A adalah 29,600 kg dan dari Proses B sejumlah 36000 kg.

Dikehendaki:-

a. mengira kos kerugian normal proses A dan B

b. mengira kos kerugian abnormal/keuntungan abnormal bagi kedua-dua proses

c. menyediakan akaun proses , akaun kerugian normal dan kerugian/keuntungan abnormal untuk kedua-dua proses.

Perhatian!

Anda hanya boleh berpindah ke input selanjutnya

Jika anda dapat menjawab kesemua soalan dalam aktiviti 12B

Jawapan 12b – 1

1. kerugian normal

2. kerugian abnormal

Jawapan 12b – 2

Sila padan suaikan dengan tepat pernyataan-pernyataan di bawah.

Jawapan 12b – 3

	PROSES A	PROSES B
Input	40000	39600
Output	29600	36000
Kerugian normal	10000	3960
Kerugian sebenar	10400	3600
Kerugian /Keuntungan abnormal	(400)	360
Kos kerugian normal	RM1500	RM594
Kos kerugian abnormal	RM100
Keuntungan abnormal		RM126

Akaun Proses A

	kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)		kuantiti	Kos/unit	Jumlah (RM)
Bahan	40000	0.20	8000	Output ke Proses B	29600	*0.25	7400
Buruh			258	Kerugian normal	10000	0.15	1500
Overhed			742	Kerugian abnormal	400	*0.25	100
	40000		9000		40000		9000

Akaun Proses B
Dari Proses A	29000	0.25	7400	Kerugian normal	3960	0.15	594
Bahan	10000	0.50	5000
Buruh			128	Barang siap	36000	**0.35	12600
Overhed			540
Untung abnormal	360	**0.35	126
	39960		13194		39960		13194
Akaun kerugian normal
Proses A	10000	0.15	1500	Keuntungan abnormal	360	0.15	54
Proses B	3960	0.15	594	Tunai	13600	0.15	2040
	13960		2094		13960		2094
Akaun kerugian abnormal
Proses A	400	0.25	100	Tunai	400	0.15	60
				AUR			40
	400		100		400		100
Akaun Keuntungan abnormal
Kerugian normal	360	0.15	54	Proses B	360	0.35	126
AUR			72
	360		126		360		126

* kos/unit proses A =( 9000-1500) / (40000-10000) = RM 0.25

** kos/unit proses B =(13068 – 594) / (39600-3960) = RM0.35

S

ila cuba semua soalan dalam penilaian kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklumbalas yang disediakan.

Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda.

Selamat mencuba dan selamat berjaya!!!

Soalan 12-1.

Berikan definisi berikut :

i. pengkosan proses mengikut CIMA

ii. kerugian normal

iii. kerugian abnormal

iv. keuntungan abnormal

Soalan 12-2

Maklumat berikut berkaitan dengan proses X dan proses Y bagi tempoh sehingga

30 November 2000.

PROSES X

- Input bahan mentah P: 10,000 kg pada RM3.00 perkg.

- Kos buruh dan overhed ialah RM15,000

- Kerugian normal : 10% dari input ke dalam proses

- Output dipindah ke Proses Y: 8,500 kg

- Tiada kerja dalam proses

- Skrap tidak dapat dijual.

PROSES Y

- Bahan tambahan Q telah diambil dari setor sebanyak 2,500 kg pada RM1.40 sekilogram akan dicampurkan dengan bahan dipindah dari Proses X.

- Kos buruh dan overhed ialah RM19,450

- Kerugian normal : 15% dari input ke dalam proses

- Output dipindah ke Akaun Barang Siap: 9500 kilogram

- Tiada kerja dalam proses

- Skrap tidak dapat dijual.

Anda dikehendaki menyediakan:-

i. Akaun Proses X dan Y

ii. Akaun Kerugian / Keuntungan abnormal bagi setiap proses.

Soalan 12-3

Syarikat Mentari adalah sebuah syarikat pengeluar minyak masak berjenama Matahari. Pemprosesan

minyak ini melalui tiga proses. Berikut adalah data yang berkaitan dengan keluaran ini..

BUTIRAN	PROSES 1	PROSES 2	PROSES 3
Bahan langsung (liter)	20000	4500	300
Upah langsung (RM)	9600	12350	30540
Belanja langsung (RM)	2700	3255	2775
Output dari proses (liter)	18500	19500	18500
Kerugian biasa	10%	5%	12%
Nilai skrap seliter (RM)	0.25	0.90	1.40
Overhed (% dari upah langsung)	50%	40%	50%

Harga bahan langsung bagi Proses 1 ialah RM0.70 seliter, Proses 2 ialah RM1.30 seliter dan Proses # ialah RM2.00

seliter. Tiada stok awal dan akhir di dalam mana-mana paroses.

Dikehendaki;

Sediakan akaun proses 1,2 dan 3 serta akaun kerugian atau keuntungan abnormal.

Soalan 12-4

Keluaran Z dihasilkan melalui tiga (3) proses. Berikut adalah maklumat yang berkaitan bagi bulan Disember 2000.

Item	Jumlah (RM)	Proses 1	Proses 2	Proses 3
Bahan mentah	7,542	2,600	1,980	2,962
Buruh langsung	9,000	2,000	3,000	4,000
Overhed pengeluaran	9,000	-	-	-

1,000 unit pada harga RM3.00 telah dimulakan di Proses 1. Tiada bahan mentah , kerja dalam proses awal dan akhir tahun.

Output pada setiap proses akan menjadi input untuk proses berikutnya sehinggalah menjadi barang siap.

Overhed pengeluaran diserap berasaskan 100% atas buruh langsung.

Berikut adalah maklumat tambahan yang diperlukan:-

Proses Output Peratusan Nilai skrap seunit

yang dikeluarkan kerugian normal

atas input (RM)

Proses 1 950 5% 2.00

Proses 2 840 10% 4.00

Proses 3 750 15% 5.00

Sediakan akaun Proses / Kerugian dan Keuntungan Abnormal.

Adakah anda telah mencuba dahulu?

Jika ‘ya’, sila semak jawapan anda.

Jawapan 12-1

i. definisi pengkosan proses menurut CIMA sebagai satu kaedah pengkosan asas yang boleh digunakan apabila barang atau

perkhidmatan yang dihasilkan daripada satu jujukan @ proses yang b erterusan @ berulangan dan kos boleh dikenakan

kepadanya sebelum dipuratakan kepada unit yang dikeluarkan sepanjang tempoh tersebut.

ii. Kerugian normal – adalah kerugian yang dianggarkan tetap akan berlaku untuk satu-satu proses pengeluaran. Penetapan

kerugian ini adalah berdasarkan pengalama yang lepas. Ianya mungkin dalam bentuk skrap atau sisia yang boleh dijual

dengan harga yang murah atau tidak boleh dijual.

iii. Kerugian abnormal adalah kerugian yang melebihi daripada kerugian normal. Ia berlaku disebabkan ketidakcekapan

pengeluaran dalam proses dan ianya akan ditunjukkan di dalam Akaun untung rugi..

iv. Keuntungan abnormal – terjadi apabila kerugian sebenar kurang daripada kerugian normal . Keuntungan yang direkodkan

menunjukkan prestasi yang lebih baik bagi sesebuah syarikat.

Jawapan 12-2

Kos/unit Proses X Proses Y

= kos pengeluaran – nilai skrap 4500/9000 65450/9350

RM5.00 RM7

Output normal 10000 x 0.90 11000 x 0.85

= 9000 =9350

Akaun Proses X

	unit	Kos/unit	jumlah		unit	Kos/unit	jumlah
bahan	10000	3.00	30000	Kerugian normal	1000	-
Buruh & overhed			15000	Kerugian abnormal	500	5.00	2500
				Output ke Proses y	8500	5.00	42500
	10000		45000		10000		45000
Akaun Proses Y
Terima dari Proses X	8500	5.00	42500	Kerugian normal	1650	-
Bahan	2500	1.40	3500	Output	9500	7.00	66500
Buruh & overhed			19450
Keuntungan abnormal	150	7.00	1050
	11150		66500		11150		66500
Akaun keuntungan/kerugian abnormal
Proses X	500	5.00	2500	Proses Y	150	7.00	1050
				AUR			1450
			2500				2500

Jawapan 12-3

Penentuan kerugian/keuntungan abnormal

	PROSES 1	PROSES 2	PROSES 3
Input	20000	23000	19800
(-) kerugian normal	2000	1150	2376
Output normal	18000	21850	17424
Output sebenar	18500	19500	18500
Kerugian abnormal		2350
Keuntungan abnormal	500		1076

AKAUN PROSES 1

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
bahan	20000	0.70	14000	Kerrugian normal	2000	0.25	500
upah			9600	Pindah ke Proses 2	18500	*1.70	31450
Belanja langsung			2700
overhed			4800
Keuntungan abnormal	500	*1.70	850
	20500		31950		20500		31950

AKAUN PROSES 2

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Dari proses 1	18500	1.70	31450
bahan	4500	1.30	5850	Kerugian normal	1150	0.90	1035
upah			12350	Pindah ke Proses 3	19500	2.60	50700
Belanja langsung			3255	Kerugian abnormal	2350	2.60	6110
overhed			4940
	23000		57845		23000		57845

AKAUN PROSES 3

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Dari proses 2	19500	2.60	50700	Kerugian normal	2376	1.40	3326.40
bahan	300	2.00	600	Barang siap	18500	5.5417	102521.47
upah			30540
Belanja langsung			2775
overhed			15270
Keuntungan abnormal	1076	5.5417	5949.90
	20876		105847.87		20876		105847.87

Akaun Kerugian Abnormal

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Proses 2	2350	2.60	6110	tunai	2350	0.90	2115
				AUR			3995
	2350		6110		2350		6110
Akaun Keuntungan Abnormal
Tunai	500	0.25	125	Proses 1	500	1.70	850
Tunai	1076	1.40	1506.40	Proses 3	1076	5.5417	5949.90
AUR			5168.50

Jawapan 12-4

AKAUN PROSES 1

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Unit mula	1000	3.00	3000
bahan			2600	Kerugian normal	50	2.00	100
upah			2000	Pindah ke Proses 2	950	10	9500
overhed			2000
	1000		9600		1000		9600

AKAUN PROSES 2

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Dari proses 1	950	10	9500	Kerugian normal	95	4	380
bahan			1980	Pindah ke Proses 3	840	20	16800
upah			3000	Kerugian abnormal	15	20	300
overhed			3000
	950		17480		950		17480

AKAUN PROSES 3

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Dari proses 2	840	20	16800	Kerugian normal	126	5	630
bahan			2962	Barang siap	750	38	28500
upah			4000
overhed			4000
Keuntungan abnormal	36	38	1368
	876		29130		876		29130

Akaun Kerugian Abnormal

	Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)		Kuantiti (liter)	Kos/unit	Jumlah (RM)
Proses 2	15	20	300	tunai	15	4	60
				AUR			240
	15		300		15		300
Akaun Keuntungan Abnormal
Kerugian normal	36	5	180	Proses 3	36	38	1368
AUR			1188
	36		1368		36		1368