Sistem pentadbiran
cukai di Malaysia
OBJEKTIF:
Objektif am:
Mempelajari dan mengetahui sistem pentadbiran cukai di Malaysia
Objektif khusus:
Di akhir unit ini, anda dapat :
- Membezakan jenis-jenis borang penyata
- Menerangkan jenis-jenis taksiran di
Malaysia
- Menyatakan secara bertulis peraturan- peratuan mengenai rayuan
- Menerangkan denda yang akan dikenakan sekiranya terlewat membayar cukai
Input
10.0 Pengenalan
Objektif utama diadakan pentadbiran cukai pendapatan adalah untuk mencapai darjah pematuhan yang maksimum kepada Akta Cukai Pendapatan 1967 (‘total compliance’).
Di antara objektif pematuhan cukai secara sukarela adalah:
- pembayar cukai akan menyediakan dan memfailkan borang bagi mengisytiharkan pendapatan sebenar yang diterima
- borang akan dikemukakan dalam tempoh tertentu
- jumlah/bilangan orang yang boleh dikenakan cukai akan diberitahu dan mereka akan memfailkan borang mereka
- pembayaran cukai dibuat dengan serta merta
- majikan dan pihak berkenaan dikehendaki memegang atau memotong cukai daripada punca pendapatan pekerja-pekerjanya dan kemudian dihantar ke LHDN (potongan cukai berjadual)
Di antara berikut merupakan langkah untuk mencapai objektif pematuhan:
- membuat publisiti dan media massa @ elektronik dengan menyediakan kemudahan kaunter dan memberi penerangan dari segi prosedur membayar cukai
- pentadbiran ke atas undang-undang cukai dibuat secara tekal dan serta merta
- mengesan mereka yang tidak mematuhi cukai dan mengambil tindakan pendahuluan ke atas mereka itu
- mempertingkatkan fungsi pungutan cukai secara berterusan, misalnya dengan memperluaskan kaedah pungutan cukai secara berjadual
- memberikan pendidikan cukai seperti menganjurkan seminar, kempen, sesi soal jawab di radio dan televisyen, dialog atau kempen-kempen bergerak.
Pentadbiran cukai boleh dibahagi kepada beberapa bahagian iaitu:
- borang penyata
- taksiran
- pungutan
- rayuan
- denda
- Jenis–jenis borang penyata
Proses pengenaan cukai bermula daripada laporan pendapatan oleh pembayar cukai melalui borang cukai tertentu yang disediakan oleh LHDN
Di Malaysia, borang–borang cukai biasanya dikeluarkan pada akhir bulan Februari atau awal bulan Mac dan menjadi tanggungjawab pembayar cukai untuk meminta borang daripada LHDN (bukan tanggungjawab LHDN)
Mengikut peruntukan seksyen 77 (1), pembayar cukai perlu mengisi dan memulangkan borang berkenaan dalam tempoh 30 hari daripada tarikh diterima atau tempoh yang ditetapkan oleh Ketua Pengarah (KP). Jika berlaku kelewatan, permohonan bagi melanjutkan masa perlulah dibuat.
Mengikut peruntukan seksyen 77 (2), menjadi tanggungjawab pembayar cukai untuk memaklumkan kepada KP dalam masa 10 hari bulan April jika belum terima borang dalam masa tiga bulan pertama setiap tahun (31 Mac).
Mengikut peruntukan seksyen 90 (2), jika pembayar cukai gagal meminta borang dan menyatakan jumlah pendapatan bagi tahun asas berkenaan, maka LHDN akan membuat taksiran anggaran. Cukai perlu dibayar dalam tempoh 30 hari selepas menerima notis taksiran. Borang penyata terbahagi kepada beberapa borang seperti:
Borang B1 - makan gaji dengan kerajaan
Borang B - makan gaji dengan swasta
Borang C - syarikat
Borang P - perkongsian
Borang T - badan amanah
- Jenis-jenis taksiran
Pihak LHDN boleh samada apabila mendapat borang penyata yang dipulangkan oleh pembayar cukai:
- menerima jumlah yang dinyatakan oleh pembayar cukai lalu membuat taksiran ke atas jumlah pendapatan tersebut
- menolak jumlah yang dinyatakan oleh pembayar cukai lalu membuat anggaran ke atas pendapatan pembayar cukai tersebut, kemudiannya baru dibuat taksiran.
Di antara jenis-jenis taksiran yang boleh dibuat oleh pihak LHDN ialah:
- Taksiran asal (seksyen 90 (1) ACP 1967)
Jika pembayar cukai telah mengembalikan borang penyata pendapatan mengikut tempoh masa yang ditetapkan bersama penyata majikan ataupun akaun perniagan, maka suatu taksiran asal akan dikenakan ke atas pendapatan tersebut.
- Taksiran pendahuluan (seksyen 92 ACP 1967)
Taksiran pendahuluan atau taksiran awalan adalah taksiran yang dibuat oleh LHDN sebagaimana yang telah diperuntukkan oleh ACP 1967. Menurut seksyen 92 (1), KP boleh mengenakan suatu taksiran pendahuluan ke atas pendapatan pembayar cukai.
Sebagai contoh: En. Razif, seorang pensyarah akan melanjutkan pelajaran pada bulan Oktober 2001. Pada kebiasaannya, pendapatan beliau pada tahun asas 2001 akan ditaksir pada tahun 2001, tetapi beliau boleh meminta agar pendapatannya boleh ditaksir pada tahun asas 2000.
- Taksiran tambahan (seksyen 91(1) ACP 1967)
Sesuatu taksiran yang telah dibuat boleh diubah atau taksiran tambahan dikenakan. Taksiran tambahan boleh dibuat dalam tempoh 12 tahun selepas tahun taksiran. Taksiran tambahan dibuat jika:
- terdapat pendapatan tambahan yang kena cukai dan pendapatan tersebut tidak diambilkira di dalam taksiran asal atau
- cukai taksiran pertama terlalu rendah. Ini mungkin berlaku jika taksiran yang pertama merupakan taksiran anggaran dan maklumat yang sebenar menunjukkan taksiran tambahan perlu dibuat. Ia juga mungkin berlaku apabila potongan-potongan telah terlebih beri.
- Taksiran dinaikkan
Taksiran dinaikkan hanya akan diisu bilamana terdapat rayuan oleh pihak pembayar cukai dan hasil daripada rayuan tersebut:
- pihak pembayar cukai telah mencapai satu persetujuan dengan pihak Ketua Pengarah LHDN sewaktu semakan ke atas taksiran yang dibuat dan
- Pihak Pesuruhjaya Khas ataupun Mahkamah telah memutuskan untuk mengisukan satu taksiran dinaikkan ke atas cukai yang perlu dibayar oleh pihak pembayar cukai
- Taksiran anggaran
Jika pihak Ketua Pengarah LHDN tidak bersetuju dengan borang penyata ataupun akaun yang disertakan oleh pembayar cukai berkenaan, maka suatu taksiran anggaran boleh dikenakan ke atas pendapatan tersebut
- Taksiran komposit
Taksiran ini merupakan suatu taksiran yang dibuat kerana berlaku pengenaan cukai yang rendah atas sebab kesalahan yang dilakukan oleh pembayar cukai.
Taksiran ini meliputi jumlah cukai yang terkurang dan denda yang telah dikenakan. Biasanya taksiran ini dikeluarkan apabila persetujuan di antara pihak LHDN dan pembayar cukai telah dicapai. Di antara kesalahan-kesalahan yang mungkin dilakukan oleh pembayar cukai ialah:
- membuat kesilapan dengan sengaja ketika mengemukakan borang penyata
- gagal memberi notis pengenaan cukai seperti yang dikehendaki oleh seksyen 77(2) atau (3)
- mengisi borang cukai secara tidak betul dengan meninggalkan atau mengurangkan sesuatu pendapatan yang boleh dikenakan cukai oleh Akta samada untuk diri sendiri atau sebagai wakil pembayar cukai
- memberi maklumat yang tidak betul berkenaan dengan cukai persendirian atau cukai bagi pihak individu yang lain.
Sebaik sahaja taksiran disiapkan, satu notis yang dikenali sebagai notis taksiran akan dikeluarkan oleh pihak LHDN kepada pembayar cukai:
Bagi taksiran biasa, notis tersebut akan mengandungi butir-butir seperti tahun taksiran, amaun atau amaun tambahan yang dikenakan cukai, cukai yang telah dikira atau jumlah cukai tambahan jika ada.
Bagi taksiran selepas rayuan, notis taksiran tersebut akan mengandungi butir-butir seperti tahun taksiran dan jumlah yang ditambah dalam cukai.
Bagi taksiran komposit, notis taksiran tersebut akan mengandungi butir-butir seperti tahun taksiran atau tahun-tahun taksiran berkenaan, jumlah atau jumlah yang terkumpul cukai yang terkurang atau yang tidak terkena cukai, jumlah atau jumlah terkumpul denda-denda yang telah dikenakan dan tempat di mana pembayaran jumlah keseluruhan perlu dibuat.
Umumnya, sesuatu taksiran itu akan dianggap sebagai taksiran terakhir dan muktamad sekiranya:
- tidak ada rayuan yang sah dibuat dalam tempoh yang ditentukan oleh seksyen 99 ACP 1967 (atau dalam tempoh tambahan)
- persetujuan telah dicapai mengenai taksiran di antara pihak Ketua Pengarah dengan pihak pembayar cukai
- taksiran semakan semula telah ditentukan selepas rayuan dibuat dan tidak ada hak untuk rayuan lanjutan lagi dan
- notis rayuan yang sah telah diterima tetapi pihak yang menuntut meninggal dunia sebelum perbicaraan Pesuruhjaya Khas dijalankan dan tidak terdapat pula wakil simati yang datang memohon untuk meneruskan perbicaraan dalam tempoh 2 tahun selepas kematian.
10.3 Peraturan mengenai rayuan-rayuan
Apabila pembayar cukai telah dimaklumkan jumlah cukai yang perlu dibayar melalui notis taksiran, maka beliau berhak untuk membuat rayuan ataupun bantahan terhadap taksiran tersebut.
Rayuan atau bantahan mesti dibuat dalam tempoh 30 hari daripada tarikh notis taksiran dikeluarkan. Semua rayuan atau bantahan perlulah dikemukakan kepada Ketua Pengarah LHDN. Jika rayuan tersebut tidak dapat diselesaikan oleh pihak Ketua Pengarah LHDN, maka kes berkenaan akan dirujuk kepada Pesuruhjaya Khas.
Seorang pembayar cukai boleh membuat rayuan berpandukan kepada prosedur-prosedur seperti yang telah diperuntukkan menurut seksyen 99 hingga 101 ACP 1967.
Menurut seksyen 99 ACP 1967:
- seseorang pembayar cukai yang tidak berpuashati dengan notis taksiran, tidak kira samada notis taksiran disediakan oleh pihak LHDN atau yang ditentukan oleh pembayar cukai dalam borang penyata pendapatannya, beliau bolehlah mengemukakan rayuan kepada Pesuruhjaya Khas melalui Ketua Pengarah LHDN dalam tempoh 30 hari dari masa notis taksiran dikeluarkan
- bagi kes taksiran terdahulu, rayuan boleh dibuat dalam tempoh 3 bulan pertama tahun taksiran selepas notis taksiran dikeluarkan
- semua rayuan hendaklah dibuat secara bertulis mengikut format tertentu dan hendaklah dinyatakan sebab-sebab rayuan atau lain-lain butiran sebagaimana yang dikehendaki oleh borang rayuan.
Menurut seksyen 100 (1) ACP 1967 pula:
- seseorang pembayar cukai juga boleh membuat permohonan secara bertulis kepada Ketua Pengarah LHDN agar tempoh rayuan dilanjutkan
- sekiranya pihak Ketua Pengarah tidak meluluskan permohonan melanjutkan tempoh itu, pembayar cukai boleh dalam tempoh 21 hari dari tarikh notis kegagalan melanjutkan tempoh memohon terus kepada Pesuruhjaya Khas.
Seksyen 101 ACP 1967 pula memperuntukkan bahawa Ketua Pengarah perlu menyemak semua rayuan cukai yang dibuat oleh pembayar cukai. Untuk tujuan ini, seksyen 101 (1) ACP 1967, membolehkan pihak LHDN bertindak dengan:
- meminta pembayar cukai yang merayu supaya menyediakan segala maklumat tambahan yang berkaitan dengan taksiran yang dikeluarkan (jika perlu)
- meminta pihak yang merayu supaya mengemukakan semua buku dan dokumen yang berkaitan dengan taksiran tersebut
- mengarahkan sesiapa shaja supaya hadir di hadapan Ketua Pengarah untuk memberi keterangan mengenai taksiran tersebut atau
- memeriksa mereka yang diarahkan hadir atau mengarah mereka mengangkat sumpah.
Selain itu, seksyen 101 ACP 1967 juga menjelaskan bahawa rayuan cukai boleh diuruskan ketika semakan melalui tiga cara iaitu:
- perjanjian bertulis
- perjanjian lisan
- cadangan bertulis
Seksyen 102 ACP 1967 pula memberi hak kepada pembayar cukai untuk membuat permohonan secara bertulis agar Ketua Pengarah menyerahkan notis rayuannya kepada Pesuruhjaya Khas dalam tempoh 6 bulan selepas rayuan dihantar kepada Ketua Pengarah tetapi masih belum membuat sebarang tindakan. Keadaan ini hanya akan berlaku jika persetujuan di antara pembayar cukai dengan Ketua Pengarah tidak dapat dicapai. Ketua Pengarah hendaklah menyerahkan notis rayuan tersebut kepada Pesuruhjaya Khas dalam tempoh 3 bulan selepas menerima permohonan bertulis tersebut.
Seksyen 102 (5) ACP 1967 juga memberi hak kepada pembayar cukai untuk mengugurkan rayuannya pada bila-bila masa sebelum kes rayuan itu selesai, jika difikirkan sesuai atau persetujuan antara pihak pembayar cukai dengan Ketua Pengarah telah tercapai.
10.4 Peraturan-peraturan pungutan cukai
Menurut seksyen 103 ACP 1967, seseorang pembayar cukai adalah diwajibkan untuk membayar cukai sebagaimana yang tercatit di dalam notis taksirannya.
Pembayaran harus dibuat tanpa mengira samada pembayar cukai itu bercadang untuk membuat rayuan atau tidak. Ini bermaksud, seseorang itu mesti membayar cukai terlebih dahulu dan kemudian barulah membuat rayuan. Bayaran cukai hendaklah dibuat dalam tempoh 30 hari dari tarikh notis taksiran.
10.5 Denda-denda kerana kegagalan membayar cukai
Jika pembayar cukai gagal membayar dalam tempoh tersebut maka denda akan dikenakan sebanyak 10% ke atas jumlah yang tercatit di dalam notis taksiran.
Pembayar cukai kemudiannya akan diberi tempoh selama 60 hari untuk membayar cukainya berserta dengan denda yang telah dikenakan.
Jika pembayar cukai masih lagi gagal menjelaskan dalam tempoh tersebut, maka satu lagi penalti tambahan sebanyak 5% ke atas jumlah yang masih belum dijelaskan (jumlah cukai dan denda) akan dikenakan:
Contoh
Cukai yang perlu dibayar 2,000
Lepas 30 hari:
Penalti 10% 200
2,200
lepas 60 hari lagi;
penalti 5% 110
Jumlah cukai yang perlu dibayar 2,310
Jika inipun masih gagal dijelaskan oleh pembayar cukai, maka tindakan-tindakan yang lain boleh diambil ke atas pembayar cukai seperti tindakan mahkamah, isytihar muflis, tindakan pembubaran ataupun menghalang pembayar cukai keluar negara tanpa membayar cukai.
Aktiviti
Ujikan kefahaman anda sebelum meneruskan input selanjutnya…
Sila semak jawapan anda pada maklumbalas di halaman berikutnya.
Aktiviti 10.1
Apakah borang-borang penyata yang digunakan dalam taksiran cukai.
Aktiviti 10.2
Nyatakan taksiran-taksiran berkaitan dengan pernyataan di bawah.
- Taksiran ini merupakan suatu taksiran yang dibuat kerana berlaku pengenaan cukai yang rendah atas sebab kesalahan yang dilakukan oleh pembayar cukai.
- Taksiran ini akan dikeluarkan jika pembayar cukai telah mengembalikan borang penyata pendapatan mengikut tempoh masa yang ditetapkan bersama penyata majikan ataupun akaun perniaagan.
- Taksiran ini boleh dibuat dalam tempoh 12 tahun selepas tahun taksiran.
Aktiviti 10.3
Apakah yang anda faham tentang istilah ‘rayuan’ dalam konteks pencukaian?
Aktiviti 10.4
Nyatakan tempoh pembayaran cukai yang sebenarnya
Aktiviti 10.5
Nyatakan peratusan denda yang boleh dikenakan jika seseorang pembayar cukai gagal menjelaskan cukai dalam masa yang ditetapkan.
Maklumbalas
kepada aktiviti
Maklumbalas 10.1
Borang B1 - makan gaji dengan kerajaan
Borang B - makan gaji dengan swasta
Borang C - syarikat
Borang P - perkongsian
Borang T - badan amanah
Maklumbalas 10.2
- taksiran komposit
- taksiran asal
- taksiran tambahan
Maklumbalas 10.3
Rayuan atau bantahan mesti dibuat dalam tempoh 30 hari daripada tarikh notis taksiran dikeluarkan. Semua rayuan atau bantahan perlulah dikemukakan kepada Ketua Pengarah LHDN. Jika rayuan tersebut tidak dapat diselesaikan oleh pihak Ketua Pengarah LHDN, maka kes berkenaan akan dirujuk kepada Pesuruhjaya Khas.
Maklumbalas 10.4
Bayaran cukai hendaklah dibuat dalam tempoh 30 hari dari tarikh notis taksiran
Maklumbalas 10.5
Peratusan denda yang akan dikenakan jika pembayar cukai gagal menjelaskan cukainya dalam masa yang ditetapkan ia 10%.
Penilaian kendiri
Tahniah! Anda telahpun menjawab aktiviti dengan jayanya. Sila semak jawapan anda untuk kepastian. SELAMAT MENCUBA DAN SELAMAT MAJU JAYA.
Soalan 1
Perbezaan peruntukan seksyen 77 (1) dan 77 (2) ACP 1967.
Soalan 2
Terangkan 3 jenis taksiran dalam taksiran cukai yang diamalkan di Malaysia.
Soalan 3
Encik Arif telah tidak berpuashati dengan notis taksiran yang baru diterimanya. Sebagai perunding cukai anda dikehendaki menasihatkan Encik Arif mengenai langkah-langkah yang perlu di buat oleh beliau.
Soalan 4
Apakah yang anda faham dengan peruntukan seksyen 103 ACP 1967
Soalan 5
Pn Azzura telah menerima notis taksiran yang menyatakan cukainya yang perlu dijelaskan adalah RM2,400. Nyatakan jumlah yang perlu dijelaskan jika Pn Azzura ingin membayar cukainya:
- dalam masa 25 hari dari tarikh notis taksiran
- dalam masa 48 hari dari tarikh notis taksiran
- dalam masa 70 hari dari tarikh notis taksiran
Maklumbalas kepada
penilaian kendiri
Dengan berakhirnya unit ini, berakhirlah sudah modul ini. Di harap anda dapat membuat ulangkaji supaya anda benar-benar faham dengan sistem pencukaian yang diamalkan di Malaysia.
TAHNIAH DIUCAPKAN KERANA ANDA TELAH DAPAT MENGUASAI MODUL INI. MOGA ILMU YANG ANDA PEROLEHI AKAN ANDA
Jawapan 1
Mengikut peruntukan seksyen. 77 (1), pembayar cukai perlu mengisi dan memulangkan borang berkenaan dalam tempoh 30 hari daripada tarikh diterima atau tempoh yang ditetapkan oleh Ketua Pengarah (KP). Jika berlaku kelewatan, permohonan bagi melanjutkan masa perlulah dibuat.
Mengikut peruntukan seksyen. 77 (2), menjadi tanggungjawab pembayar cukai untuk memaklumkan kepada KP dalam masa 10 hari bulan April jika belum terima borang dalam masa tiga bulan pertama setiap tahun (31 Mac).
Jawapan 2
- Taksiran asal
Jika pembayar cukai telah mengembalikan borang penyata pendapatan mengikut tempoh masa yang ditetapkan bersama penyata majikan ataupun akaun perniagan, maka suatu taksiran asal akan dikenakan ke atas pendapatan tersebut.
- Taksiran pendahuluan
Taksiran pendahuluan atau taksiran awalan adalah taksiran yang dibuat oleh LHDN sebagaimana yang telah diperuntukkan oleh ACP 1967. Menurut seksyen 92 (1), KP boleh mengenakan suatu taksiran pendahuluan ke atas pendapatan pembayar cukai.
- Taksiran tambahan
Sesuatu taksiran yang telah dibuat boleh diubah atau taksiran tambahan dikenakan. Taksiran tambahan boleh dibuat dalam tempoh 12 tahun selepas tahun taksiran. Taksiran tambahan dibuat jika:
- terdapat pendapatan tambahan yang kena cukai dan pendapatan tersebut tidak diambilkira di dalam taksiran asal atau
- cukai taksiran pertama terlalu rendah. Ini mungkin berlaku jika taksiran yang pertama merupakan taksiran anggaran dan maklumat yang sebenar menunjukkan taksiran tambahan perlu dibuat. Ia juga mungkin berlaku apabila potongan-potongan telah terlebih beri.
Jawapan 3
Apabila menerima notis taksiran, En. Arif boleh membuat rayuan dalam masa 30 hari mulai dari tarikh notis taksiran tersebut dikeluarkan. Rayuan hendaklah dibuat secara bertulis dalam bentuk tertentu dan hendaklah dinyatakan sebab-sebab rayuan sebagaimana yang dikehendaki oleh borang rayuan.
Jika tiada persetujuan dicapai selepas 6 bulan rayuan dihantar kepada KP, En. Arif boleh mengemukakan rayuan tersebut kepada Pesuruhjaya Khas cukai pendapatan.
Jawapan 4
Seksyen 103 ACP 1967 memperuntukan bahawa, seseorang pembayar cukai adalah diwajibkan untuk membayar cukai sebagaimana yang tercatit di dalam notis taksirannya. Pembayaran harus dibuat tanpa mengira samada pembayar cukai itu bercadang untuk membuat rayuan atau tidak.
Ini bermaksud, seseorang itu mesti membayar cukai terlebih dahulu dan kemudian barulah membuat rayuan. Bayaran cukai hendaklah dibuat dalam tempoh 30 hari dari tarikh notis taksiran.
Jawapan 5
Jika Pn Azzura membayar cukai dalam masa 25 hari dari tarikh notis taksiran, beliau perlu menjelaskan jumlah yang tertera seperti dalam notis sahaja iaitu RM2,400.
Tetapi jika Pn Azzura ingin membayar cukai dalam masa 48 hari dari tarikh notis, beliau perlu menjelaskan jumlah yang tertera seperti yang tertera dalam notis bersamaan dengan denda sebanyak 10% kerana kelewatan membayar. Jumlah sebenarnya yang perlu dijelaskan ialah:
Cukai RM 2,400
Penalti (10%) 240
2,640
Namun, jika Pn Azzura ingin membayar cukai dalam masa 100 hari dari tarikh notis, beliau perlu menjelaskan jumlah yang tertera dalam notis bersamaan dengan denda sebanyak 10% kerana membayar selepas 30 hari dan juga penalti sebanyak 5% kerana membayar selepas 60 hari. Jumlah sebenarnya yang perlu dijelaskan ialah:
Cukai RM 2,400
Penalti (10%) 240
2,640
Penalti (5%) 132
2,772